[Review] Những địa danh có chữ Trường ở Huế

Ở đây, “Trường” có nghĩa là một vùng đất rộng, là nơi tụ họp, nơi xảy ra các sự việc, trường học, trường thi, nơi tập trung nhiều người là trường khác nhau, trường thi… ra đời sớm muộn. Để đáp ứng và phục vụ cho nhu cầu xây dựng và phát triển của đô thị Phú Xuân-Huế cũng có những trường hợp mang ý nghĩa lịch sử… sau này trở thành một địa danh làng quê vẫn mang tên nhưng đã phủ. bụi thời gian, văn hóa mới. Dưới đây là một số địa danh:

TRƯỜNG CŨ

Làng Trường Khởi (còn gọi trại là Cưỡi) nay thuộc phường Trường An, thành phố Huế; phía Đông giáp thôn An Cựu, phía Tây giáp thôn Bình An (đất thôn Phú Xuân cũ), phía Nam giáp đất thôn Phước Quả; ban đầu thuộc làng Dương Xuân huyện Hương Trà, sau (năm 1835) thuộc huyện Hương Thủy.

Lúc đầu, nơi đây là một trong ba ấp dệt lụa thời chúa Nguyễn. Điều này đã được Quế Đường Lê Quý Đôn ghi lại trong sách Phủ biên tạp lục rằng: “Huyện Hương Trà có phường dệt. lụa ở sau Phủ Cam, phía đông nam sông Phú Xuân, trên địa phận 3 xã Sơn Điền, Dương Xuân, Vạn Xuân, chia thành 3 xóm, mỗi xóm 10 nhà, mỗi nhà 15 thợ dệt ”.

Ở Sơn Điện, thời Cảnh Thịnh (1744) xuất hiện nghề đúc đồng. Làng Vạn Xuân lại được di dời để lấy đất đóng đô của triều Gia Long, năm 1803. Chỉ có 150 thợ dệt ở Dương Xuân, sau Phủ Cam ổn định nên có làng Trường Củi sau này. Nghề dệt ở đây không còn nữa.

TRƯỜNG HỌC

Quá trình xây dựng các công trình kiến trúc tại kinh đô Phú Xuân có thời gian dài và quy mô rất lớn nên cần nhiều đội thợ khai thác đá chuyên nghiệp phục vụ nhu cầu. Ở làng Nguyệt Biều có bãi đá tự nhiên, cách bờ sông Hương không xa nên đây là nơi khai thác đá thuận lợi. Công nhân đến bãi đá làm việc dài ngày tổ chức ăn uống tại chỗ, sau này khai thác giảm dần cho đến hết vì thiếu nguyên liệu, thợ đá và gia đình đã định cư tại chỗ, thu hút dần. dân khác đến ở, sau này thành làng, vẫn lấy tên là Trường Đà.







TRƯỜNG ĐÔNG

Trường Đông là nơi lưu giữ các loại phế liệu đồng của phường Đúc bên bờ nam sông Hương lúc bấy giờ do nhu cầu đúc súng và đồ gia dụng, đồ thờ cúng ở kinh đô, thành phố Phú Xuân; Phường Đúc là 2 làng “Phan Xá, Hoàng Giang” huyện Khang Lộc khéo đúc súng. Họ Nguyễn lấy 60 người ở Phan Xá, đặt làm 2 công: “Khẩu súng, tả hữu, 12 quan, 40 lính… lấy 40 người ở Hoàng Giang, đặt làm nội công ty; trong đó 1 người làm hiệp, 1 người làm quan… ”(PBTL, tr. 357) gọi là thợ Ban Bố; có “phường Đúc ở bờ nam sông Phú Xuân, đều là những cư dân ngoại tỉnh lưu lạc, cũng biết đúc súng đồng và vạc, chảo, nồi, đèn, nến, đủ thứ” (PBTL, tr.358) gọi là là công nhân Kinh Nhơn. Hội Pháo đều được tổ chức vào năm Tân Mùi (1631) triều Nguyễn Phúc Nguyên.

Trương Đông nay là cư dân phường Đúc, thành phố Huế.

TRƯỜNG TRUMP

Tháng 9 năm Đinh Mão (1747), Võ Vương Nguyễn Phúc Khoát cho lập Binh bộ thị lang. Trước đó vào tháng 3 năm Đinh Tỵ (1696), Nguyễn Phúc Chu đã cho lập Trường Pháo ở hậu cứ, đồng thời cũng cho lập xưởng chế tạo súng trường vào năm 1701, nhưng việc chế tạo Súng trường cố định mãi đến năm 1747 mới chính thức triển khai.

Di chỉ Trường Súng nằm ở bờ nam sông Hương, gần cửa sông An Cựu đổ ra sông Hương, xưa là đất thôn Lâm Lộc, thôn Phú Xuân, nay thuộc phường Đúc, thành phố Huế.

TIỀN TRƯỜNG

Đây là nơi đúc tiền, được thành lập vào thời điểm quân Trịnh chiếm Phú Xuân. Điểm đúc tiền này chỉ hoạt động một lần, kéo dài hơn 4 tháng ở ngoài thị xã, cạnh sông Hương thuộc thôn Phú Xuân (Thụy Lôi), nhưng được coi như một sự kiện đặc biệt, một công chúng. trường rộng, huy động được nhiều người… nên càng in đậm dấu ấn trong đời sống xã hội, địa danh Trường Tiền ra đời trong cảnh ấy và tồn tại lâu đời cho đến ngày nay.







Năm Thành Thái thứ 9 (1897) xây cầu tại nơi này nên dân gian gọi là cầu Trường Tiền. Năm Thành Thái 11 (1899) lập đường Trường Tiền: ”từ cầu Gia Hội về phía nam đến cầu Trường Tiền và một dãy trại dài ở phía đông nam thành, đều thuộc phường Đệ Nhất. Năm 1899, chia đất cho các quan, muốn nhận đất làm phố, mỗi người làm một sở, có đường thông thẳng tắp, người Hoa ở giữa buôn bán, so với. các đường phố khác, nó được bảo mật hơn. Trước ngõ, người qua lại, xe ngựa giữa thành phố, có cảnh xe chạy thành bánh, người ta chen lấn nhau! ”.

Địa danh Trường Tiền nay là chợ Đông Ba, đường Trần Hưng Đạo, phường Phú Hòa, thành phố Huế.

KIỂM TRA HỌC

Buổi đầu thành lập Đàng Trong, công việc lộn xộn, các kỳ thi chuyên ngành học hành không được tổ chức đàng hoàng. Từ năm 1632, chúa Nguyễn Phúc Nguyên đã phê chuẩn việc tuyển binh, cứ 6 năm tuyển một lần, cứ 3 năm tuyển một lần, nhỏ lẻ. Ba huyện Hương Trà, Quảng Điền, Phú Vang lập trường. Mỗi khi đến kỳ thi lớn, nó sẽ thông báo cho học sinh các huyện về dinh thi một ngày. Bài thi dùng đạo văn 1 bài thơ, trong ngày phải làm xong, lấy tri phủ, huyện trưởng làm sơ khảo, ký biên bản phúc khảo. Thí sinh nào trúng tuyển thì cho Nhiêu học miễn thuế 5 năm: gọi là “huyện thi xuân” (TB, tr. 62,63).







Địa điểm tổ chức Trường Thi này ở Cồn Hến, một cù lao rộng lớn, giữa sông Hương, tả ngạn Phú Xuân, nay thuộc phường Giang Hến, thôn Bối Thành thuộc phường Vỹ Dạ, thành phố Huế. Năm 1775 ghi rõ nơi đây là “Khoa thi đầu năm”. Về sau, Trường Thi dời đi nhiều nơi như phường Ninh Bắc, làng An Ninh, làng La Chữ, phường Tây Nghi trong thành… nhưng đây là Trường Thi đầu tiên và tổ chức nhiều kỳ thi từ thế kỷ XVII. ở kinh đô Phú Xuân dưới thời các chúa Nguyễn.

Ngoài các địa điểm trên còn có các xưởng thuyền, kho thóc và các nghề thủ công ở Mậu Tài, Phú Bài, Cầu Hai, Dốc Sở, Vọng Trì, Lại An, Tiên Nộn, Phước Tích, Mỹ Xuyên, Hiền Lương. … đã góp phần sản sinh ra nhiều của cải, đồng thời tập hợp, vận động nhiều lao động ở các địa phương đổ về kinh đô Phú Xuân làm nên sức sống và linh hoạt cho vùng đất nông nghiệp truyền thống này. làm cơ sở cho thời kỳ phát triển đô thị cổ Phú Xuân-Huế thế kỷ 19.